In de meeste gevallen is flauwvallen onschuldig en veroorzaakt het geen blijvende schade. Echter, soms kan er meer aan de hand zijn. Wat zijn de oorzaken van flauwvallen?

Wat is flauwvallen?

Iemand die flauwvalt, verliest kortdurend zijn of haar bewustzijn als gevolg van een tijdelijke onvoldoende toevoer van zuurstofrijk bloed naar de hersenen. Hij of zij komt dan in een staat van bewusteloosheid, valt flauw en valt op de grond. Doordat het lichaam dan in een horizontale positie ligt, herstelt de bloedtoevoer naar de hersenen. De hersenen krijgen weer voldoende bloed en zuurstof en iemand komt weer bij.

Oorzaak van flauwvallen

Er zijn verschillende oorzaken van flauwvallen. De meest voorkomende zijn:

Reflexsyncope

Het reflexsyncope is een reflex van je lichaam, waardoor de bloeddruk zakt en het hart trager slaat. Via het autonome zenuwstelsel wordt de bloedsomloop geremd, waardoor iemand flauw kan vallen. Dit reflex kan door een aantal zaken getriggerd worden:

• Langdurig en stil staan
• Te weinig gegeten of gedronken
• Emotionele gebeurtenissen
• Oververmoeidheid
• Direct na extreme inspanning
• Langdurige blootstelling aan hitte
• Hoesten
• Pijn
• Tijdens menstruatie
• Plassen of persen
• Bij ziekte, misselijkheid of koorts.

Te snel opstaan

Je kunt flauwvallen als je te snel opstaat, dit wordt ook wel orthostatische hypotensie genoemd. Wanneer het lichaam zich niet snel genoeg aanpast na het snel opstaan, kan er teveel bloed in de buik en benen zitten en te weinig bij het hart en de hersenen. Het gevolg is dat iemand zich dan wat licht in het hoofd voelt en kan flauwvallen.

Problemen van het hart

Wanneer iemand flauwvalt tijdens inspanning of als iemand ligt, dan kan dat wijzen op een probleem van het hart. Er kan dan sprake zijn van een hartritmestoornis of van hartfalen. Ook het hebben van hartkloppingen of pijn op de borst, vlak voordat iemand flauwvalt, kan hier op wijzen.

Medicijnen

Bepaalde medicijnen, waaronder bepaalde plaspillen, medicijnen tegen hoge bloeddruk en antidepressiva en ziektes (diabetes en de ziekte van Parkinson), kunnen er voor zorgen dat iemand gemakkelijker flauwvalt.

Jongere mensen vallen vaker flauw door pijn en emoties, bij ouderen komt wegraken door hartproblemen meer voor.

Symptomen van flauwvallen

Vaak voelt iemand een flauwte aankomen. Symptomen die iemand kan hebben vlak voor het flauwvallen kunnen zijn:

• Licht gevoel in het hoofd
• Zwart voor de ogen zien of vlekken voor de ogen zien
• Zoemen in de oren
• Duizeligheid
• Overmatig zweten
• Gapen
• Misselijkheid
• Bleek zien
• Verhoogde hartslag
• Hoofdpijn
• Je wordt bleek
• Tinteling in de vingertoppen
• Kortademigheid.

Behandeling van flauwvallen

Zodra iemand het gevoel heeft dat hij of zij gaat flauwvallen, is het belangrijk om te gaan liggen. Hiermee wordt voorkomen dat iemand zich pijn doet of een verwonding oploopt.

Wat kun je doen als iemand flauwvalt?

Wanneer iemand al flauwgevallen is en buiten bewustzijn op de grond ligt, dan is het belangrijk om de ademhaling te controleren. Als er een ademhaling is, kijk dan of er kleding om de nek zit. Wanneer dit iemand zijn ademhaling zou kunnen belemmeren, maak het dan los. Probeer door te praten en rustig op de schouders van iemand te duwen om zo de persoon bij te laten komen. Leg de benen vervolgens iets omhoog. Als iemand niet binnen een paar minuten bijkomt, dan moet je medische hulp inroepen. Bij twijfel kun je eerder medische hulp inroepen.

Wat kunt je zelf doen om flauwvallen te voorkomen?

• Wanneer de triggers van het flauwvallen bekend zijn, probeer deze dan te vermijden.
• Sta langzaam op, en wanneer je klachten krijgt en doe het hoofd tussen de knieën. Blijf zo een paar tellen zitten, of ga even plat liggen.
• Vermijd het om te lang stil te staan.
• Vermijd warme en benauwde ruimtes.
• Span je niet extreem in.
• Eet voldoende en op tijd.
• Pers niet op de wc.
• Beperk het drinken van alcohol.
• Als iemand regelmatig flauwvalt en medicijnen tegen een hoge bloeddruk of een depressie gebruikt, overleg dan met de huisarts of een aanpassing mogelijk is.
• Wanneer iemand diabetes heeft en flauwvalt, dan is het raadzaam om de huisarts te vragen of het bloedsuiker goed is.
• Als je  een flauwte aan voelt komen, dan kan het helpen om de spieren aan te spannen. Span hierbij de beenspieren aan door ze te kruisen en tegen elkaar aan te drukken. Het is ook mogelijk om de handen in elkaar te haken en ze dan uit elkaar te trekken. Hou dit 30 seconden vast. Dan kan helpen om te voorkomen dat iemand flauw valt.

Tot slot

Als je vaak flauwvalt, dan is het verstandig om contact op te nemen met je huisarts. Je huisarts kan vervolgens bepalen of er reden is voor verder onderzoek of niet.

Wanneer naar je huisarts?

Twijfel je na het lezen van dit artikel of je naar de huisarts moet? Doorloop dan eens onze vragenlijst en ontvang na afloop direct een betrouwbaar advies.

Kijk voor meer nieuws op: Huisarts.nl/nieuws/

Bronnen: Jeroen Bosch Ziekenhuisl en St. Antonius Ziekenhuis