Iedereen heeft wel eens een droge mond, bijvoorbeeld na langdurig spreken. Echter, je kunt er ook langdurig last van hebben, of de klacht kan zelfs blijvend zijn. Dat alles kan slecht zijn voor het gebit en het mondslijmvlies. Wat zijn de exacte gevolgen van een droge mond voor je gebit? Valt er iets tegen te doen?

Functie van speeksel

Speeksel wordt gemaakt door speekselklieren, die uitmonden in verschillende plekken in je mond. Je hebt 3 grote speekselklieren die liggen bij je oren, kaakhoek en onder je tong. Naast deze 3 grote klieren heb je nog heel veel kleine kliertjes op de slijmvliezen van lip, wang, verhemelte en tong. Deze klieren houden normaal je mond vochtig. Echter, wanneer je speekselklieren niet goed meer werken, wordt je mond droog.

Speeksel speelt een belangrijke rol bij verschillende functies van de mond. Het speelt een rol bij het spreken, eten (denk aan het doorslikken van je eten), en het voorkomen van infecties in de mond. Speeksel bestaat voor 1% uit eiwitten, zoals enzymen en voor de rest uit water.

Wat is een droge mond?

Een droge mond, ook wel xerostomie genoemd, is het voortdurend last hebben van een droge mond. Eén op de tien jonge mensen heeft er last van. Bij mensen ouder dan 60 jaar ligt dan aantal zelfs op 1 op de 3. Iedereen die hier last van heeft, ervaart dit op een andere manier.

Symptomen en gevolgen

Xerostomie uit zich in verschillende gradaties van ongemak:

Tandheelkundige problemen

• Snelle ontwikkeling van gaatjes
• Ontstoken, bloedend tandvlees
• Ophopingen van plaque
• Gescheurde mondhoeken
• Branderig gevoel in de mond
• Ruwe en branderige tong
• Slechte adem
• Onaangename smaak in de mond.

Voedingsproblemen

• De zin in eten wordt minder
• Smaak van voedsel vervlakt
• Moeite met eten, maar ook met slikken.

Vermoeidheid

• ’s Nachts wakker worden door een dorstgevoel
• Regelmatig naar het toilet door dit nachtelijk drinken.

Spreekproblemen

• Moeite met spreken
• Smakkende geluiden maken
• Plakkende tong.

Sociaal isolement

• Als gevolg van de problemen met spreken en eten
• Door een slechte adem.

Mogelijke oorzaken

Een droge mond kan veroorzaakt worden door:

Medicijngebruik

De meest voorkomende oorzaak is het gebruik van geneesmiddelen. Vandaag de dag staat de teller op meer dan 400 geneesmiddelen die xerostomie-klachten kunnen geven. Veel medicijnen hebben dus deze bijwerking. Lees vooral goed de bijsluiter. Een aantal medicijnen die deze bijwerking hebben zijn:

• Antidepressiva
• Antihypertensiva
• Anti-Parkinsonmiddelen
• Antipsychotica
• Antihistaminica
• Bètablokkers
• Bepaalde plaspillen.

Bestraling

Wanneer een tumor in het hoofdhalsgebied behandeld wordt, dan kan dit eventueel door radiotherapie. De speekselklieren kunnen door deze bestraling geraakt worden, waardoor deze vaak onherstelbaar beschadigd raken.

Ziektes en aandoeningen

• Diabetes
• Syndroom van Sjögren
• Hiv en aids
• Schildklieraandoening
• Astma
• Hersenbloeding
• Hoge bloeddruk
• Acuut nierfalen en nierdialyse.

Overige oorzaken

• Beenmergtransplantatie
• Uitdroging
• Zwangerschap
• Overgang
• Stress en depressie
• Overmatig alcoholgebruik.

Wat kun je zelf doen tegen een droge mond?

• Kauw zo nu en dan op suikervrije kauwgom. Dit bevordert de speekselproductie.
• Zorg voor een goede mondhygiëne door 2 keer per dag te poetsen.
• Hou je mond vochtig. Dus zorg ervoor dat je voldoende drinkt. Houd bijvoorbeeld altijd een flesje water bij de hand.
• Stop met roken en probeer zo min mogelijk alcohol te drinken.
• Gewone thee en cafeïne remmen de speekselvorming. Dus probeer te minderen met koffie en gewone thee bij een (erg) droge mond.
• Scherpe kruiden stimuleren de speekselproductie. Maar let wel op, want sommige kruiden kunnen pijn in een droge en gevoelige mond veroorzaken.
• Vermijd zoveel mogelijk suiker en zoetwaren, omdat je gebit bij een droge mond kwetsbaarder is. Maar ook omdat zoetigheid tot meer dorst kan leiden. Dit geldt ook voor zure (sport)dranken en vruchtensappen.
• Verhoog de vochtigheid in huis en dan vooral je slaapkamer door middel van een luchtbevochtiger.
• Houd je lippen vochtig, bijvoorbeeld met vaseline.
• Je kunt speciale producten kopen die verlichting geven zoals: een bevochtigingsspray, mondspoelmiddel, speciaal ontwikkelde tandpasta’s en/of kunstspeeksel.

Bronnen: Gezondheid en Wetenschap, Apotheek.nl en Elkerliek Ziekenhuis